ZAKŁAD AUTOMATYKI AUTOMEX SERWIS
Artykuł do Magazynu Instalacyjnego nr 3/99
REGULATORY TEMPERATURY OSZCZĘDZAJĄ NASZĄ KIESZEŃ
Sezon grzewczy za chwilę się skończy. Ci którzy wcześniej nie zadbali o dobrą izolację ścian, stropów, nie uszczelnili okien, czy też posiadają przestarzały system ogrzewania, mają powód do zmartwień. Podejrzewam, że rachunki za ogrzewanie nie będą małe, a uwolnione ceny energii (gaz, opał, ogrzewanie miejskie i tp.) nie będą maleć.
Napływ nowych technologii pozwala nadrobić wieloletnie zaniedbania - masowo dociepla się ściany i stropy, wymienia okna, staranniej dobiera urządzenia grzewcze - to podstawowe sprawy dla ograniczenia strat ciepła.
Bardzo ważna, a często bardzo niedoceniana jest regulacja i programowanie temperatury. Optymalny dla nas zakres temperatur to 19o - 21oC. Brak panowania nad tym najważniejszym parametrem w ogrzewanych pomieszczeniach, może zwiększyć średnie zużycie energii na cele grzewcze nawet o 8% na 1oC. Jak a tego widać każdy stopień Celsjusza jest na "wagę złota"!!!
Główną funkcją regulatora temperatury w systemie ogrzewania jest niedopuszczenie do przegrzewania pomieszczeń, a więc ograniczenia tą drogą strat energii. Umiejętne zaprogramowanie obniżek temperatury np. w nocy i w czasie naszej nieobecności, przynosi dalsze oszczędności. Dobry regulator temperatury może zaoszczędzić nawet 30-60 % wydatków na ogrzewanie.
Przykłady wykorzystania regulatorów temperatury.
1.Regulator temperatury wbudowany w grzewcze (np. konwektorowe, dmuchawy, popularne kiedyś kaloryferki olejowe) umożliwia nastawienie temperatury grzejnika. Ogrzewacze z wbudowanym regulatorem tylko pośrednio kontrolują temperaturę pomieszczenia, a główne zastosowanie to dogrzewanie pomieszczeń z uwagi na słabą stabilizację temperatury pomieszczeń i znaczne zużycie energii.
2.Niezależny naścienny regulator temperatury do sterowania ogrzewaniem centralnym (gaz, ropa, elektryczne) i podłogowym. Prawidłowy pomiar temperatury umożliwia utrzymanie temperatury pomieszczeń na zadanym poziomie.
Rodzaje regulatorów temperatury.
W technice grzewczej wykorzystywane są następujące rodzaje regulatorów:
1.Bimetaliczne - tanie, ale niska trwałość styków i słaba dokładność (duża histereza).
2.Mieszkowe wykorzystujące zjawisko rozszerzania gazu w zamkniętym mieszku oddziaływującym na mikroprzełącznik. Zalety - dokładność i trwałość lepsza od bimetalicznego. Wady - wysoka cena, mierzy tylko temperaturę powietrza, brak programowania.
3.Cieczowe z kapilarą - wykorzystywane głównie w ogrzewaczach wody.
4.Elektroniczne programowane. Zalety - duża dokładność i trwałość, wysoka obciążalność styków, niska cena, prosta obsługa. Programowanie temperatury obniża temperaturę w nocy i w czasie nieobecności użytkownika, co znacznie zmniejsza zużycie energii przy zachowaniu maksimum komfortu. Ma zastosowanie do ogrzewania centralnego (gazowego, elektrycznego i na ropę) a wyposażony w zewnętrzny czujnik temperatury może sterować ogrzewaniem podłogowym.
5.Elektroniczne programowane cyfrowe. Zalety - możliwość dowolnego programowania temperatury w ciągu dnia, tygodnia, ew. urlopu, duża dokładność i trwałość. Wady - wysoka cena, skomplikowana obsługa, zasilanie bateryjne, niska obciążalność styków.
6.Regulatory pogodowe - mierzą temperaturę w pomieszczeniach i na zewnątrz budynku, dostosowując wydajność kotła do różnicy tych temperatur, a także do zadanego programu dziennego i tygodniowego. Program zapamiętuje zależności między przyrostem temperatury, wydajnością kotła i temperaturą na zewnątrz, i tak steruje ogrzewaniem, aby osiągnąć zaprogramowaną temperaturę o określonej godzinie. Zalety - optymalne zużycie opału - energii. Wady - bardzo wysoka cena, skomplikowana obsługa często wykonywana tylko przez autoryzowany serwis.
Jakie cechy powinien posiadać dobry regulator temperatury?
1.Zakres pracy 5oC - 35oC , liniowa czytelna o dobrej rozdzielczości skala.
2.Histereza regulatora temperatury powietrza 0,5oC. Przy ogrzewaniu podłogowym 1oC.
3.Obciążalność styków regulatora min.10A.
4.Możliwość programowania temperatury w cyklu dobowym i tygodniowym.
5.Odporność regulatora i programatora na zakłócenia i zaniki napięcia sieci.
6.Możliwość współpracy z instalacją natynkową i podtynkową.
7.Funkcjonalna i estetyczna obudowa, prosta - intuicyjna obsługa.
8.Regulator musi posiadać atesty na znak "B", dobrą instrukcję obsługi i montażu, a także gwarancję na 1 do 2 lat.
Jak wybrać miejsce dla zamontowania regulatora temperatury?
Dla regulatora niezależnego, z punktu widzenia dokładności regulacji temperatury pomieszczenia, najlepszym miejscem jest usytuowanie go na ścianie na wysokości 120-140 cm nad podłoga. Niewskazana jest zimna zewnętrzna ściana, miejsca nasłonecznione, narażone na przewiewy a także sąsiedztwo źródeł ciepła powodujące fałszowanie pomiaru temperatury. Przy centralnym ogrzewaniu, gdy występuje jeden regulator na cały dom, powinien to być centralny punkt domu - najlepiej centralny hol lub pokój dzienny. Zastosowanie jednego regulatora do centralnego ogrzewania jest najtańszym rozwiązaniem, ale prowadzi do niewielkiego zróżnicowania temperatur w różnych pomieszczeniach. Można to skompensować korygując doświadczalnie wydajność poszczególnych ogrzewaczy w pomieszczeniach np. zaworami na grzejnikach. Montaż regulatora należy powierzyć fachowcowi z odp. uprawnieniami z uwagi na występujące w nim napięcie 220V.
Jeśli już mamy dobry regulator temperatury w swoim systemie grzewczym to pozostaje już tylko przestrzeganie niewielu, ale bardzo ważnych zasad:
1.Nastawiona temperatura pomieszczeń powinna się mieścić w granicach 19oC do 21oC, w zależności od indywidualnych upodobań i możliwości finansowych (8% wzrostu kosztów energii na każdy stopień Celsjusza).
2.Obniżanie nocne temperatury na czas naszej nieobecności daje spore oszczędności, ale nie powinno przekraczać -3oC do -5oC w stosunku do temperatury dziennej. Większe obniżenie może spowodować nadmierne wychłodzenie pomieszczeń i dochodzenie do temperatury nastawionej może trwać zbyt długo.
3. Należy pamiętać, że temperatura w czasie dłuższej nieobecności (urlop) w mieszkaniu także nie może być zbyt niska. Nadmierne wychłodzenie spowoduje że oprócz strat w roślinkach domowych, po powrocie, dogrzanie do normalnej temperatury może trwać kilka dni. Zalecana temperatura minimalna w czasie urlopu to 12oC do 15oC.
Prawidłowo dobrany i dobrze eksploatowany regulator temperatury w systemie grzewczym powinien zapewnić komfort termiczny pomieszczeń przy niskim zużyciu energii, a przy okazji zupełnie za darmo uzyskamy poprawę wilgotności powietrza (przegrzewanie sprzyja wysuszaniu).
inż. Tadeusz Szypliński